Missieblog Zuid-Afrika Tzaneen 2023
De reis en aankomst
Vrijdag was het eindelijk zover, wij zijn vertrokken op onze missie voor Medical Checks for Children naar Tzaneen, Zuid-Afrika. Tzaneen komt van het Sotho-woord tsana, wat “mandje” betekent. Waarschijnlijk is het zo genoemd omdat het als een mandje tussen de heuvels ligt.
Onze missie is een exploratieve missie, wat betekent dat we voor het eerst naar deze locatie gaan, waar we naast het checken ook de lokale situatie in kaart zullen brengen. We zijn ontvangen door father Chris, een pastoor die zich samen met Kinderfonds Mama’s inzet voor het welzijn van de kinderen uit de regio. Hij en zijn team hebben de afgelopen weken hard gewerkt om alles op orde te krijgen voor onze komst.
We zaten leuk genoeg met het hele team op dezelfde vlucht en hebben een nacht in Johannesburg geslapen, waar we ’s ochtends door Kitzo, onze lokale collega van Kinderfonds Mama’s, werden vergezeld. Onze 8 uur durende rit naar Mulima, het dorpje waar we verblijven, ontpopte zich van een omgeving met bakstenen huizen en paars bloeiende bomen, naar groene heuvels met een heuse game drive, waar we een struisvogel, heel veel aapjes, zebra’s, antilope’s en koedoe’s zagen. Onze chauffeur Silas bleek dan ook game driver te zijn.
Aangekomen in Mulima werden we hartelijk ontvangen door de verpleegkundigen waarmee we samen gaan werken en met een dans van kinderen uit het dorp. De locatie waar we gaan checken ligt prachtig in de groene heuvels en is gloednieuw gebouwd, de verfrollers stonden nog uit te druipen en je voetafdrukken bleven nog net in het cement staan. Al met al een mooie locatie.
Hierna was het even schakelen, want we beginnen iets eerder met checken dan verwacht, namelijk zondag, de volgende dag. We zijn dus als team hard aan werk gegaan om alles voor te bereiden om de volgende dag te kunnen starten. We hebben er zin in!
Zondag 8 oktober. De missie gaat van start
Al vanaf een uur of 6 horen we kinderen op het terrein spelen die vandaag voor een check komen en als we na het ontbijt aankomen worden we opgewacht door vele kinderen en hun begeleiders. We beginnen de dag met de officiële openingsceremonie, een kerkdienst met veel zang en dans, een mooi samenzijn met alle betrokkenen bij de missie. Naast ons team uit Nederland loopt er een heleboel MamaPower rond en zijn er verpleegkundigen en social workers uit de omgeving met wie wij samen zullen werken. De magie van father Chris is dat hij met zijn woorden iedereen bij elkaar weet te brengen voor de missie, met als doel het verbeteren van de gezondheid van de kinderen in en rondom Mulima, want “de kinderen zijn de toekomst.” Echt het gevoel van ubuntu.
Om 11 uur luidt het startschot en de kinderen die al vanaf ’s morgens vroeg aan het spelen waren stromen bij ons binnen. We moeten snel schakelen, tijd voor inwerken is er amper, maar door de inzet van het team samen met de lokale verpleegkundigen komt de carousel snel op stoom en checken we ruim 200 kinderen.
We doen algemene metingen, bloed- en lichamelijk onderzoek en waar het nodig is breiden we uit of zullen we de kinderen naar elders verwijzen. Daarnaast wordt er algemene voorlichting gegeven, waarbij we uitleg geven over handhygiëne en tandenpoetsen. De tandenborstels zijn een groot succes, maar iedereen is nog enthousiaster over de kleurrijke, handgemaakte mutsen die we mee hebben genomen uit Nederland.
Er is al een mooie samenwerking met de klinieken in de buurt, zij hebben allen een nurse afgevaardigd om met ons samen te werken. Bijna alle kinderen komen met een ouder of verzorger, we zien veel goed gevoede kinderen, wat mogelijk komt door het uitgebreide farming project wat hier in COVID tijd is opgezet. Kinderfonds Mama’s heeft in de regio bij vele huizen moestuintjes aangelegd om armoede op te vangen, wat goed mogelijk is in de weelderige heuvels waar Mulima ligt. Hierdoor hebben veel gezinnen toegang tot gevarieerd voedsel.
We sluiten de dag af met het hele team, het MCC team, de Mama’s en verpleegkundigen, waarbij de verpleegkundigen het lied “one big family” inzetten. En zo was het.
Maandag 9 oktober: In het oog van de storm
Het thuisfront zal wel denken dat we hier van het zonnetje genieten, maar niets is minder waar. Het is hier nu mistig, regenachtig, winderig en koud. Het is vandaag de laatste vakantiedag voor de schoolkinderen en aangezien we voornamelijk via scholen werken is de verwachte opkomst niet zo groot. Dit geeft wat ruimte om de carrousel te finetunen en om extra aandacht aan de kinderen te geven. Ook kunnen we meer verhalen delen met de verpleegkundigen waar we mee samenwerken.
We zien hier in Mulima een aantal meervoudig gehandicapte kinderen , bijvoorbeeld kinderen met een cerebrale parese. Dit beeld kan ontstaan door zuurstoftekort tijdens de geboorte en uit zich in zowel mentale ontwikkelingsachterstand als fysieke beperkingen. De ledematen kunnen door hevige spierspasmen in een vaste houding staan en de kinderen kunnen daardoor vaak niet of moeizaam lopen. Bovendien kan dit enorm pijnlijk zijn. Opvallend was de liefdevolle omgang tussen ouder of begeleider, dat is niet overal vanzelfsprekend. We hebben met de ouders gekeken welke zorg er voor deze kinderen geregeld en nog nodig is. Voor COVID kregen zij wekelijks fysiotherapie, maar helaas is dit nu nog maar één keer per maand. We willen graag kijken of we de samenwerking met een lokale neuroloog kunnen opzoeken en deze kinderen kunnen ondersteunen met medicatie, waardoor de spieren meer ontspannen.
Het was een rustige check-dag en daarom is besloten de middag vrij te nemen om met het team op stap te gaan. We hebben father Chris gevraagd een leuk middagprogramma te organiseren. Hij kwam direct in actie en samen met hem en onze vaste, altijd vrolijke chauffeur ‘Silas’ zijn we naar een pottenbakkerij en naar de lokale markt in Elim gegaan. Je loopt hier tussen de geiten, langs houten stands met golfplaten daken aan de rand van een drukke weg, die een beperkt aanbod aan groenten, noten en gedroogde wormen verkopen. Verderop zijn diverse dingen te koop, zoals telefoonhoesjes, handgemaakte houten lepels en grafstenen, maar ook diensten zoals de kapper en schoenmaker. De lepels zijn dankbaar toegevoegd aan de collectie van diverse missieleden. Het is een gezellige chaos.
Prompt liepen we tegen het Elim Hospital aan. Dit is het belangrijkste ziekenhuis waar wij de kinderen naartoe zullen verwijzen voor verdere zorg. We wilden graag even bij het ziekenhuis kijken, maar je loopt hier niet zomaar binnen langs alle bewakers. Father Chris, de man die alles kan, heeft met de bewaking overlegd dat we onder begeleiding een rondje over het terrein kunnen lopen. Het is een groot ziekenhuis met veel verschillende paviljoens en een kapel. We worden meegenomen naar het museum over de ontstaansgeschiedenis van het ziekenhuis, dat al in 1859 is opgericht. Naast het museum staat een monument voor Ghandi, die hier in de omgeving heeft gewoond en een belangrijke rol gespeeld heeft in het beëindigen van de apartheid.
Dit was een mooie afsluiter van deze dag, waar we als team de ruimte hadden om elkaar op persoonlijk vlak beter te leren kennen. Nu op naar de volgende check-dag!
Dinsdag 10 oktober: De trein stoomt door
Vandaag gaan we de kinderen checken van de school op het terrein waar wij verblijven. Alle kinderen worden met de schoolbus of achterin de laadbak van de pick-up truck naar school gebracht. De organisatie op school is goed en de kinderen worden onder begeleiding van de docent, klas voor klas naar ons toe gebracht. We zien met name kinderen van 5 tot 12 jaar en enkele oudere kinderen die wonen op het internaat op het schoolterrein. De leraren zijn erg blij dat het ons gelukt is anti-worm tabletten in te kopen gezien deze sinds mei out of stock zijn in het overheidsprogramma.
De verpleegkundigen en vrijwilligers zijn van grote waarde voor het contact met de kinderen. Iedere verpleegkundige is gekoppeld aan een arts zodat alles vertaald en uitgevraagd kan worden. Zo hebben we ook een fantastische dame staan bij het station waar gezondheidsvoorlichting (handhygiëne en tandenpoetsen) wordt gegeven. Dit doet ze bij het eerste en het laatste kind van de dag met evenveel enthousiasme. Bij afwezigheid van de verpleegkundige staat ze de artsen hier en daar bij als vertaler. Bij één kind voelen zowel de arts als zij aan dat er iets speelt, ze neemt het meisje apart om rustig met haar te praten. Het kind vertelt dat het thuis wordt geslagen, vreselijk, maar heel belangrijk dat we dit nu weten. Voor dit kind wordt een afspraak gemaakt bij de maatschappelijk werkster. Later vertelt deze vrijwilligster dat ze zelf maatschappelijk werker in opleiding is. Ze heeft duidelijk de goede opleiding gekozen.
Verder komen zien we een meisje met een grote ontstoken brandwond, een jongen met een hartruis, een meisje met een verkeerd geheelde onderarmfractuur en een jongetje dat het eigenlijk heel goed doet. Hij heeft een mooie broek en schoenen aan en zit bij zijn moeder op schoot.
Op de vraag of moeder nog andere zorgen of verzoeken heeft, vraagt zij of ze een orthopedische schoen voor haar zoontje kan krijgen. We doen zijn mooie schoenen uit en laten hem lopen, dan blijkt er veel meer aan de hand, vandaar dat moeder hem naar binnen droeg. Hij heeft een beenlengteverschil van 20 centimeter. Zo flexibel als de mens is, heeft hij toch een manier gevonden om te lopen, maar dit is funest voor gewrichten. Een orthopedische schoen zal hier onvoldoende ondersteuning bieden.
Gezien zij hier al enkele orthopeden hebben gezien, zullen wij de casus in Nederland voorleggen aan een orthopedisch chirurg voor een behandeladvies.
Het was een echte drukke checks-dag, waarop we ruim 200 kinderen hebben gezien. Aan het einde van de dag zijn we moe, maar voldaan.
Woensdag 11 oktober
Vandaag gaan we checken op een school in de buurt. Nadat een lading peuters de disco schoolbus heeft verlaten om naar de creche te gaan, mogen wij bij Silas instappen. De school is gelegen op een heuvel met rondom prachtig uitzicht over de groene heuvels. De bakstenen schoolgebouwen zien er nieuw uit en we krijgen mooie klaslokalen om in te werken. De kinderen en begeleiders staan ons al in lange rijen op te wachten.
Het valt ons op dat op deze school meer kinderen met vuile en gescheurde schooluniformen of zonder schoenen langskomen. We hebben vandaag voor alle kinderen weer de kleurrijke mutsen mee, die met de hand gebreid worden door vrijwilligers in Nederland.
De mutsen toveren een stralende lach op de gezichtjes. Op vallend zijn de roze, blauwe of groene tongen met in de mond zwarte aantasting op de tanden. Als je een rondje om de school loopt kom je om de hoek een grote snoepkraam tegen. Ze zeggen dat ze weinig verkopen, maar wij zien kinderen van jong tot oud rondlopen met lolly’s, koekjes en chips.
Cariës, een ontsteking van de tanden, is een groot probleem hier en kan tot significante gezondheidsproblemen zoals ernstige infecties leiden. Vaak is het een gevolg van gebrek aan kennis of aan middelen om tanden te poetsen, maar steeds vaker zien we ook de rol van snoepgoed in de aantasting van het tandglazuur. We willen dan ook met father Chris kijken of er meer educatie op dit gebied verzorgd kan worden.
We hebben een mooie echte MCC checkdag gehad en de schooldirecteur is erg blij met onze komst. We sluiten de dag gezamenlijk af als “one big family”.
In de avond zijn we druk met de voorbereidingen voor de volgende dag. Vanavond zeker, omdat we zowel gisteren als vandaag veel kinderen hebben gezien en we alle data invoeren om het effect van de missie te kunnen evalueren. We zitten net een moment ontspannen met elkaar als we te horen krijgen dat we moeten gaan eten, omdat er van 7 tot 9 uur ’s avonds een geplande power cut is. Dorp voor dorp is er een power cut om de beschikbare stroom te verdelen. Voor ons betekent het dat we na 10 minuten werken in het donker zitten, maar overal is een oplossing voor. Als je een glas of fles water op de zaklamp van je telefoon zet heb je een prachtige lamp en dan kan je gewoon rustig je werk doen. Eigenlijk heeft het ook wel wat.
Donderdag 12 oktober
Vandaag zijn er vele tranen vergoten. Er zijn veel zuigelingen en peuters en voor hen is het bloedprikken vaak extra stressvol. Maar ook een oudere jongen van 10 jaar was bijzonder bang voor het prikken, zodra je bij hem in de buurt kwam trok hij zijn hand weg. Toen hij het bij zijn vriendje had gezien dacht hij het toch aan te durven, maar bij een volgende poging trok hij toch weer zijn hand terug. Uiteindelijk lukte het met zijn ogen dicht, een zucht van opluchting dat het eigenlijk allemaal enorm was meegevallen. Hij had al gauw zijn “cool” weer gevonden, maar toen een van ons hem nog een prikje aanbood krabbelde hij toch heel hard terug.
We checken vandaag weer op de school waar we verblijven. Er komen kinderen uit de omgeving die niet hier op school zitten. Er komt ook een groep geestelijk gehandicapte kinderen met een begeleider langs. Zij wonen thuis, maar kunnen naar de dagopvang voor gehandicapten, waar veel met elkaar gedanst wordt. Het is mooi dat dit allemaal al geregeld is voor deze kinderen. Er spelen verschillende problemen en verzoeken, zoals hulpmiddelen of diagnostiek. Eén jongen lijkt ons niet zozeer gehandicapt als wel slechtziend. We verwijzen hem naar de oogarts, hopelijk kan hij daarmee op een hoger niveau functioneren. De verpleegkundige vertelt dat deze kinderen in de toekomst meestal in de schoonmaak terecht zullen komen. Hier ziet een van onze kinderartsen mogelijkheden. Werken in een bakkerij of de moestuinen kan enorm heilzaam zijn, juist voor deze kinderen, waarbij ze uiteindelijk meer keuze hebben hoe ze willen meedraaien in de maatschappij. De verpleegkundige is hier meteen enthousiast over.
Het is mooi te zien dat in de loop van de week de lijntjes tussen de betrokken organisaties en lokale zorgverleners steeds korter worden. Elkaar weten te vinden als er een kind met een probleem is, is al de helft van de weg naar de oplossing.
Voor de lunch hebben we alle kinderen gezien en we hebben de middag om een beetje te ontspannen en de achterstallige administratie bij te werken. Voor een deel van de groep die wat boodschappen gaan halen met father Chris loopt de middag echter uit op een avontuurlijke tocht naar de supermarkt. De anderen bleven achter om data in te voeren en de laatste check-dag voor te bereiden. En tussen de bedrijven door kon je ronddwalend over het terrein en in de moestuinen de geur opsnuiven van Zuid-Afrika op een warme zomerdag.
Vrijdag 13 oktober
De bijenkoningin had kennelijk zaken op de vroege ochtend. Een aantal van ons hadden bedacht de zonsopgang te bekijken om 5 uur ’s ochtends en we worden wakker met het geluid van een stuk of 10 muggen in je oor. Bij het openen van de deur zit de badkamer vol met bijen en zodra je naar buiten stapt lijkt het alsof je naast een snelweg staat, maar dan van bijen. Er zit een bijenkorf in de kerk naast ons verblijf te zitten en vanochtend was er schijnbaar werk aan de winkel. Toch maar een stukje verderop gaan staan voor de zonsopgang. Helaas hingen er wolken over de heuvels, dus waarschijnlijk staan we er morgen weer. Voor een deel van onze groep, die in een ander gebouw iets hogerop de berg slapen, is dit dagelijkse kost. Zij worden elke ochtend om 5 uur gewekt door een kudde apen die vrolijk over het golfplaten dak banjeren. Wat hebben we het eigenlijk ook fijn daar beneden…
Het is de laatste check-dag! Iedereen zit lekker in zijn energie en heeft er zin in, jammer dat het de laatste dag is. We gaan nog een dagje op pad naar een andere school in de regio. Onderweg klinkt er een onheilspellende knak, de as van de voorwielen is gebroken. Daar staan we dan met al onze spullen. Na 2 minuten rijdt reed er een pick-up auto langs en we mogen de spullen en de teamleden van het “wegen en meten” en het “bloedprikken” in de achterbak laden. Nog geen kwartier later is er een taxi voor de rest van de groep en zo kunnen we toch op tijd starten.
Het was vandaag ‘casual Friday’, dus alle kinderen hebben hun eigen kleding aan. Het was een kleurrijk geheel. Alle kinderen waren met begeleider, dit werkt voor ons heel prettig. Er kwam een oma langs met drie kinderen, waarvan één albino kindje, en maar twee registratieformulieren. We begrepen van oma dat de moeder niet wilde dat het albino-kindje geregistreerd werd. Albino kinderen worden in delen van Zuid-Afrika geroofd omdat hun lichaam volgens bepaalde geloven geneeskrachtige eigenschappen heeft. Hierdoor is het voor veel van deze kinderen niet veilig en zijn er soms speciale opvangplekken voor hen.We vermoeden dat zijn moeder hem niet wilde registreren uit angst dat hij getraceerd kon worden. We hebben hem off the record toch nagekeken. Na even zoeken had hij een uitgebreide schimmelinfectie op zijn hoofd, wat een stuk lastiger te zien is op een witte huid met blond kroeshaar, en een teamlid heeft hem haar zonnebril gegeven. Vanwege het gebrek aan pigment zijn albino’s extra gevoelig voor licht en invloeden van de zon.
De laatste dag hebben we afgesloten met vrijwel alle Mama’s en verpleegkundigen en anderen met wie we samen deze week mogelijk hebben gemaakt. In een grote kring kreeg iedereen een aandenken aan de missie.
Father Chris was in de tussentijd vervoer voor ons aan het regelen, dus we hebben hem thuis met groot applaus en met mooie afsluitende woorden van de missieleiders bedankt voor al zijn inzet. Zonder hem was deze missie niet mogelijk geweest.
Hopelijk zien we elkaar volgend jaar weer!
